برانگیخته شدن مردگان

در زمان‏ ظهور حضرت ‏بقیةاللَّه جمعی از اموات ‏مؤمنان به اذن خداوند زنده می‏شوند و به زندگی دنیا باز می‏گردند و این امر چنان واضح و مسلّم است که در برخی از دعاهای مشهور به صورت یکی از حوایج و خواسته‏های مهم شیعیان و منتظران یاد شده است. به نمونه‏ای از احادیث و ادعیه‏ای که در این‏باره آمده توجه فرمایید:

حضرت امیرالمؤمنین ‏علیه السلام ضمن گفتاری طولانی فرمود:...ای شگفتا! و چگونه تعجب نکنم از مردگانی که خداوند آنها را زنده برانگیزد، گروه گروه با تلبیه و پاسخگویی به دعوت کننده الهی به کوچه‏های کوفه وارد شوند....(1)

امام صادق علیه السلام فرمودند: و چون هنگام قیامش برسد در ماه جمادی الآخر و ده روز از ماه رجب بارانی خواهد بارید که خلایق مانند آن را ندیده باشند، پس خداوند متعال با آن گوشتهای مؤمنان و بدنهایشان را در قبر خواهد رویاند، و گویا آنها را می‏بینم که از سوی جهینه پیش می‏آیند در حالی که موهای خود را از خاک می‏تکانند.(2)

همچنین از آن حضرت روایت شده که فرمودند: هرگاه قائم آل محمدصلی الله علیه وآله به‏پا خیزد از پشت کعبه بیست و هفت مرد را بیرون می‏آورد. پانزده تن از قوم موسی که به سوی حق راهبری و به آن دادگری کنند، و هفت تن از اصحاب کهف، یوشع وصی حضرت موسی، و مؤمن آل فرعون، سلمان فارسی و ابودُجانه انصاری و مالک اشتر.

از ابوبصیر آمده که گوید به حضرت امام صادق ‏علیه السلام عرض کردم: این‏که خداوند تبارک و تعالی می‏فرماید: «وَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَیْمانِهِمْ لا یَبْعَثُ اللَّهُ مَنْ یَمُوتُ بَلی وَعْداً عَلَیْهِ حَقّاً وَلکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یَعْلَمُونَ»؛(3) آنان به شدّت به خداوند سوگندها یاد کردند که خداوند هرگز کسی را که بمیرد برنمی‏انگیزد، آری این وعده حتمی خداوند است ولی بیشتر مردمان نمی‏دانند. منظور چیست؟

فرمود: ای ابوبصیر! در این باره چه می‏گویند؟ عرض کردم: می‏پندارند و قسم می‏خورند که خداوند مردگان را زنده نمی‏کند. حضرت فرمود: مرگ بر کسی که چنین سخنی می‏گوید، از آنها بپرس که آیا مشرکین به اللَّه قسم می‏خوردند یا به لات و عزّی؟

ابوبصیر می‏گوید گفتم: فدایت شوم پس برایم بیان فرما.

فرمود: هنگامی که قائم ما بپاخیزد خداوند گروهی از شیعیان ما را برای او برمی‏انگیزد و زنده می‏کند که شمشیرشان بر شانه‏هایشان است. چون این خبر به قومی از شیعیان ما که نمرده باشند برسد به یکدیگر می‏گویند: فلان و فلان و فلان از قبر برانگیخته شده و با قائم‏ علیه السلام هستند. وقتی این سخن به گوش گروهی از دشمنان ما رسید، می‏گویند: ای گروه شیعیان چقدر دروغگو هستید! این دولت و حکومت شما است و شما دروغ می‏گویید! نه واللَّه! اینها که شما می‏گویید زنده نشده و زنده نخواهند شد تا روز قیامت، پس خداوند گفتار آنها را حکایت کرده می‏فرماید: «وَأَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَیْمانِهِمْ لا یَبْعَثُ اللَّهُ مَنْ یَمُوتُ».(4)

در دعای عهد است که «اَلَّلهُمَّ اِنْ حالَ بَیْنی وَبَیْنَهُ الْمَوْتُ الَّذی جَعَلْتَهُ لِعِبادِکَ حَتْماً مَقْضِیّاً فَاَخْرِجْنی مِنْ قَبْری مُؤْتَزِاً کَفَنی شاهِراً سَیْفی مُجَرِّداً قَناتی فِی الْحاضِرِ وَالْبادی»؛ خداوندا! اگر میان من و (ظهور) او مرگ که بر بندگانت قضای حتمی قرار داده‏ای، جدایی انداخت؛ پس مرا از قبرم برانگیز در حالی که کفنم را بر کمر بسته، شمشیرم را از نیام برکشیده دعوتِ دعوت کننده در هر شهر و دیار را اجابت نموده باشم. و این به مهمترین ویژگیهای قیامت شباهت دارد که در آن روز تمامی مردگان زنده می‏شوند تا مورد حسابرسی قرار گیرند و نیکان پاداش و بدان کیفر اعمال خود را ببینند.

در آیات قرآن‏کریم استدلالها و احتجاجهای فراوان راجع به معاد در برابر مشرکان و ملحدان به کار رفته است و تأکید شده که خداوند متعال نه تنها قادر است آدمیان را به حال سابق خود باز گرداند و به صورت اول برانگیزاند، بلکه می‏تواند سرانگشتان انسان را هم به همان گونه که بود ترتیب دهد و بازسازی کند. «بَلی قادِرینَ عَلی اَنْ نُسَوِیَّ بَنانَهُ»(5)؛ در حقیقت ما تواناییم که (خطوط) سرانگشتان او را (بار دیگر) بسازیم.