به چند عامل برای ابتلا به خودارضایی اشاره می کنیم.

انزوا و تنهایی
خودارضای مرض تنهایی نامیده شده است. این مطلب به خوبی نشان می‌دهد که تنهایی یکی از زمینه‌های اصلی ابتلای فرد به خودارضایی است. تنهایی یعنی درهم شکستن پیوندهای ارتباطی خودمان با دیگران نوجوانی که در اتقا خودش، منزل و یا محیط‌های دیگر زمان زیادی را در تنهایی به سرمی‌برد و کسی را نظاره‌گر خود نمی‌بیند، بسیاری از اوقات وسوسه می‌شود و بر اثر دست ورزی با اندامش کم کم لذت‌هایی را تجربه می‌کند وهمین امر باعث ابتلای او به خودارضایی می‌شود. در واقع تنهایی به منزله حصاری است که نوجوان را به دور خودش می‌کشد. معمولا انسان‌ها وقتی در حضور دیگران هستند، حریم‌ها را حفظ می‌کنند و دست به هر کاری نمی‌زنند. ولی در تنهایی به این تصور که کسی حضور ندارد در حالی که خدا همیشه و همه‌جا شاهد کارهای ماست، ممکن است کارهایی غیر اخلاقی مرتکب شوند.

دوستان منحرف و ناباب
یکی از ویژگی‌های دوره نوجوانی تأثیر پذیری و الگوگیری از همسالان است. نوجوان به رفاقت و دوستی با همسالان خودش اهمیت فراوانی می‌دهد و از آنها بیش از دیگران تأثیر می‌پذیرد. معمولا اوقات زیادی را با دوستانش سپری می‌کند و به راحتی از آنها رنگ می‌پذیرد. طبیعتا اگر در بین دوستانش افرادی ناباب و منحرف باشند روی او تأثیر می‌گذارند. به طور کلی دوست هر شخصی تأثیری عمیق بر روحیات، افکارو رفتارهای او می‌گذارد. بسیاری از افرادی که به بیراهه کشیده می‌شوند و مرتکب کارهای خلاف می‌گردند، از دوست بد می‌نالند و علت بدبختی و انحراف خود را رفاقت با رفیقان ناسالم می‌دانند.

پیامبر عزیزمان(ص) می‌فرمایند:
انسان بر دین دوست خود است، پس مواظب باشید که با چه کسی دوستی می‌کنیم.
البته اثر گذاری دوستان ناباب، تدریجی و آرام است و گاهی اوقات نوجوان خودش هم متوجه انحرافش نمی‌شود، و بعد از مدتی می‌فهمد در چاهی افتاده است که بیرون آمدن از آن مشکل است. امام علی می‌فرماینأ:
با انسان شرور و بدکار همنشینی و رفاقت نکن، چرا که شخصیت تو شرارت‌های او را می‌رباید (از او اثر می‌پذیری) بدون آن که خودت بفهمی.
موارد زیادی اتفاق افتاده است که نوجوان به علت بی‌دقتی در انتخاب دوستانش و رفاقت با دوستان منحرف، دچار خودارضایی شده است، فرهاد هفده ساله هم چنین نوشته است:
راستش چند سال پیش یکی از دوستان نابابم که لعنت خدا بر او باد به من می‌گفت: این کار ضرری برای بدن ندارد، او خودش مبتلا به خودارضایی بود و این عمل زشت به من هم سرایت کرد، حالا نمی‌دانم چگونه این عمل را ترک کنم.

عوامل تحریک کننده شهوت
امروزه تهاجم فرهنگی یا بهتر است بگوییم شبیخون فرهنگی همه اقشار جامعه به ویژه جوانان و نوجوانان را در معرض خطری جدی قرار داده است. کتابها و رمان‌های عشقی و جنسی، روزنامه‌ها و مجلات مختلف، عکس‌ها و پوسترهای تحریک کننده (مثل پوسترهای ورزشکاران و هنرپیشه‌های سینما و تلویزیون)، فیلم‌ها و سی‌دی‌های مبتذل، کلیپ‌های صوتی و تصویری تحریک کننده که به راحتی توسط بلوتوث جابجا می‌شوند و همچنین شبکه‌های ماهواره‌ای و اینترنت در بسیاری از موارد به آسانی در دسترس نوجوان قرار دارند و اخلاق و فرهنگ او را در معرض هجومی ویرانگر قرار می‌دهند. وضعیت نامناسب حجاب در برخی از شهرها و همچنین نبودن حریم در روابط بین دختر و پسرها نیز باعث ایجاد تحریک در نوجوان می‌شود، حتی بر روی کالاهای مختلف تجاری، عکس‌های مبتذل و تحریک‌آمیز جنسی، به گونه‌ای حساب شده به تصویر کشیده شده و نوجوان را به راحتی تحریک می‌کنند. همه این عوامل روح و روان نوجوان را تحت تأثیر قرار داده به طوری که تصویر مبتذل دائما ذهن او را درگیر می‌کنند و حتی در خواب هم او را راحت نمی‌گذارند. نوجوانی که در برخورد با این عوامل تحریک کننده مدیریت صحیحی نداشته باشد. به تدریج در مقابل فشارهای ناشی از آنها واکنش را از دست می‌دهد و ممکن است گرفتار خودارضایی شود.

بیکاری و نداشتن برنامه برای اوقات فراغت
منشأ بسیاری از گناهان و انحرافات، بیکاری است. در مورد نوجوان هم، چنین است. گاهی اوقات علت ابتلای نوجوان به خودارضایی نداشتن برنامه برای اوقات فراغتش می‌باشد. نوجوانی که بی‌برنامه‌است و اوقات بیکاری‌اش به بطالت می‌گذرد، معمولا ذهنش مورد هجوم افکار مختلف قرار می‌گیرد. هر فکری ذهن او را به سمت خودش می‌کشاند و نوجوان بیکار هم بسیاری از اوقات برای پرکردن وقتش، ممکن است تسلیم وسوسه‌های شیطان شود و به گناه آلوده گردد. برای ریشه کن کردن یک گناه، عاقلانه این است که علتش را از بین ببریم.

چشم چرانی
امام علی(ع) می‌فرمایند:
دل انسان کتاب دیدگان اوست
یعنی هر آن چه چشم ببیند بر صفحه دل نوشته می‌شود. در واقع چشم انسان دروازه ورود تصورات و اندیشه‌ها به ذهن اوست. چشم چرانی و نگاه به نامحرم بسیاری از اوقات در یک لحظه اتفاق می‌افتد، ولی اثرات زیانباری بر فکر و ذهن نوجوان می‌گذارد که ممکن است تا مدت‌ها ادامه یابد. امام صادق(ع) در مورد نگاه به نامحرم چنین می‌فرمایند:
نگاه به نامحرم تیری مسموم از تیرهای شیطان است (که بر روح و قلب انسان می‌نشیند و آن را زهر آلود می‌کند) و چه بسا نگاهی کوتاه که حسرتی طولانی بر جا می‌گذارد.
گرفتاری بسیاری از نوجوانان به خودارضایی به این علت بوده که مراقب نگاهشان نبوده‌اند و به هر منظره‌ای نگاه کرده‌اند. قدرت تخیل نوجوان بسیار بالاست، نگاه حرام و چشم چرانی هم مواد اولیه لازم را برای آن فراهم می‌کند. اگر نوجوان نگاهش را کنترل نکند و به هر منظره‌ای چشم بدوزد، تصویرهایی که می‌بیند در ذهنش باقی می‌ماند، و زمانی که در تنهایی به سر می‌برد، قوه تخیلش به کار می‌افتد و دائم به این تصاویر فکر می‌کند و برای این که از فشار تحریک این تصاویر رها شود، دست به خودارضایی می‌زند. امام صادق(ع) می‌فرمایند:
نگاه حرام به نامحرم، تخم شهوت را در قلب می‌کارد....

دوستی با جنس مخالف
دوستی و رابطه با جنس مخالف، یکی از انحرافات اخلاقی است که امروزه دامنگیر برخی از نوجوانان شده است. منظور ما از رابطه در این جا، هر نوع ارتباطی بین دختر و پسر نامحرم است که به تحریک شهوت در آنها منجر شود. حال چه ارتباط حضوری باشد، چه تلفنی، چه از طریق نامه، چه چت کردن و یا.... ارتباط و دوستی دختر و پسر که معمولا با تبادل عواطف و احساسات همراه است، باعث تشدید شهوت در دوطرف می شود. وقتی دختر و پس از یکدیگر جدا می‌شوند، آتش این شهوت شعله‌ورتر می‌گردد و به علت افکار تحریک‌کننده‌ای که ذهن آنها را پرکرده است، ممکن است دست به خودارضایی بزنند.

اضطراب و نگرانی
دوره نوجوانی با اضطراب‌های مختلفی همراه است. اضطراب از آینده، ازدواج، شغل، ادامه تحصیلات، نگرانی از سلامت جسمی و روانی و... موضوع‌هایی هستند که نوجوان را در فشار قرار می‌دهند. در موارد بسیاری دیده شده است نوجوانی که نتوانسته علت واقعی تشویش و نگرانی‌اش را شناسایی و برطرف کند به گمان رسیدن به آرامش دست به دامان خودارضایی می‌شود این کار ممکن است آرامشی نسبی و موقت در او ایجاد کند. ولی پس از مدت کوتاهی فکر عواقب و ضررهای خودارضایی و یا احساس گناهی که از انجام این کار به او دست داده، دوباره او را دچار اضطراب نگرانی کرده، برای رفع این اضطراب دوباره دست به این عمل می‌زند. و به همین صورت ممکن است بارها این کار را تکرار کند،

بلوغ زودرس
همانطور که قبلا هم اشاره کردیم، معمولا بین بلوغ جنسی و بلوغ روانی و اقتصادی یک نوجوان فاصله‌ای چند ساله وجود دارد. نوجوان در این فاصله فشارهای زیادی را تحمل می‌کند و دوران حساسی را می‌گذراند. حال اگر فرض کنیم نوجوانی زودتر از معمول به بلوغ برسد(بلوغ زودرس) این مشکل در مورد او بیشتر می‌شود. البته واکنش دختران و پسران نوجوان به بلوغ زودرس یکسان نیست. معمولا دختران نوجوان از بلوغ زودرس احساس ناراحتی می‌کنند و سعی می‌کنند تا جایی که امکان دارد این موضوع را از دیگران مخفی نگه دارند، در حالی که پسران نوجوان از بلوغ زودرس استقبال نموده، با نوعی غرور و شعف در مورد آن صحبت می‌کنند.
بدیهی است نوجوانانی که زودتر به بلوغ می‌رسند، مشکلات بیشتری دارند، چرا که باید فاصله زمانی طولانی‌تری را طی کنند تا در زمان مناسب بتوانند با ازدواج غریزه جنسی‌شان را به طرز صحیحی ارضا کنند و همین فاصله زیاد، ممکن است زمینه ساز ابتلا به خودارضایی شود.

لباس نامناسب
استفاده از لباس‌های نامناسب یکی دیگر از عوامل زمینه ساز خودارضایی است. لباس‌های تنگ و چسبان به ویژه در ابتدای بلوغ باعث افزایش جریان خون در ناحیه کمر و لگن خاصره شده، افزایش جریان خون در این نواحی باعث تحریک آلت تناسبی و افزایش تمایلات شهوانی در نوجوان می‌شود. همچنین لباس‌های زیر بسیار نرم و یا بسیار زبر باعث تحریک میل جنسی می‌شوند. تحریک تمایلات جنسی نیز زمینه ساز ابتلای نوجوان به خودارضایی می‌شود.

اطلاعات نادرست و مفید پنداشتن خودارضایی
بسیاری از نوجوانان به دلیل اطلاعات کمشان در مورد مسائل جنسی سعی می‌کنند از هر راهی که امکان دارد اطلاعاتی در این زمینه به دست آورند. از طریق دوستان، بزرگترها، کتاب‌ها و سایت‌های مختلف و.... بسیاری از اطلاعاتی هم که به دست می‌آورند غلط است و هیچ مبنای علمی‌ای ندارد. چه بسا در خلال اطلاعاتی که به دست می‌آورند به این نتیجه نادرست برسند که خودارضایی نه تنها ضرر ندارد بلکه برای بدن مفید هم هست و باعث آرامش فرد می‌شود. همین امر ممکن است زمینه ساز ابتلای نوجوان به خودارضایی گردد.