ذکر قلبی و حضور قلب
چه نیکو فرموده است رسول الله صلّى الله علیه و آله و سلّم که : آیا شما را خبر ندهم به آنچه که جهاد و غزوه شما در راه خداست ؟ آن ذکر بارى سبحانه است . زیرا قدر این نشأه را نمى داند مگر آن کسى که خدا را ذکر مى کند به ذکر مطلوب ، چه اینکه حق تعالى جلیس ذاکرش است ، و جلیس ، مشهود ذاکر است ، و هر گاه ذاکر حق سبحانه را که جلیس اوست مشاهده نکند ذاکر نیست .

سعى کن که ذکر را قلب بگوید که عمده حضور قلب است وگرنه ذکر با قلب ساهى، پیکر بى روان و کالبد و بى جان است . و در حدیث آمده است که : لَیسَ الذِّکرُ قَولاً بِاللِّسَانِ فَقَط ، ذکر در محدوده زبان خلاصه نمى شود. بلکه خداوند سبحان فرمود: وَ لاَ تُطِع مَن اَغفَلنَا قَلبَهُ عَن ذِکرِنَا وَ اتَّبَعَ هَوَاهُ وَ کَانَ اَمرُهُ فُرُطاً و از آن که ما دلش را از ذکر خود بى خبر ساخته ایم و از پى هواى نفس خود مى رود و در کارهایش اسراف مى ورزد پیروى مکن.

برگرفته از کتاب پندهای حکیمانه علاّمه حسن زاده آملی حفظه الله ، نوشته عبّاس عزیزی